فاضلاب، دامن گیر قنات زارچ - سفر به کیش

علی اصغر سمسار یزدی، مشاور ارشد مرکز بین المللی قنات و سازه های تاریخی آبی گفت:

قنات زارچ با طول بیش از 80 کیلومتر، یکی از قدیمی ترین قنوات یزد است که حدود دو سال پیش در قالب 11 حلقه قنات کشورمان به ثبت دنیای رسیده است.

وی اضافه نمود:

در شرایط کنونی هر چند هنوز آب در این قنات جریان دارد، ولی برداشت از آن بسیار محدود است؛ چرا که در بعضی از منطقه ها، فاضلاب های خانگی به آن متصل شده اند.

قنات زارچ با وجود خشک سالی ها و تغییرات اقلیمی مقاومت نموده و هنوز خشک نشده است، ولی با حفر پیشکار و لایروبی ورودی این قنات در خویدک و فهرج می توان آبدهی کنونی آن را افزایش داد.

به گفته سمسمار یزدی نظام های حاکم بر قنات که شامل حفر و مدیریت آن در تقسیم و توزیع آب و مالکیت آن بوده، هر کدام ساز و کارهای ویژه ای را در خود جای داده است. از طرفی بخشی از اراضی کشاورزی در محله سرچشمه زارچ نیز هنوز تحت شرب این منبع آب زیرزمینی قرار دارند که این موضوع به اهمیت حفظ حیات آن اضافه نموده است.

یکایک افرادی که در این استان کویری یزد زندگی می نمایند باید مطلع به مسئولیت خود در قبال حفظ منابع آبی استان از جمله این قنات و سایر قنوات استان باشند تا به طور غیرمتعارف آب آنها مصرف نگردد.

جواد دائمی نماینده و کارشناس قنات زارچ بیان نمود:

به علت طولانی بودن قنات، حشرات زدایی آن کار راحتی نیست و این درحالی است که با ورود فاضلاب های شهری و خانگی به آن، مشکل هجوم جانواران موذی در آن دوچندان شده است.

این قنات یک دهه قبل به وسیله این فاضلاب آلوده می شد، ولی خوشبختانه با پیگیر ی های اداره کل میراث فرهنگی، از ورود این فاضلاب هم اکنون جلوگیری شده و در حال حاضر با توجه به دنیای شدن دیگر هیچ فاضلابی نمی تواند باعث آلودگی آن گردد.

از نظر وی عدم اختصاص اعتبار کافی برای حفاظت از قنات مهم ترین مشکل کنونی قنات زارچ است.

ساشا ریاحی مقدم معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خبر از اجرای برنامه دوره ای مه پاشی پایاب ها و آسیاب های آبی در راستا این قنات به منظور از بین بردن حشرات و آلودگی های آن داد.

به گفته وی طرح حفاظت و بازسازی قنات زارچ از ابتدای سال 94 در راستای اهداف ثبت دنیای قنوات ایرانی با احیا و بازسازی سازه های وابسته به قنات شروع شده است.

قنات زارچ با بیش از 80 کیلومتر طول و 3000 سال قدمت از جمله قدیمی ترین و طولانی ترین قنات های دنیا است. این قنات به علت اهمیت سازه ای و شاخصه های گردشگری در قالب مجموعه قنات های ایران ثبت دنیای شده است.