رازگشایی از معمای آتشی هزار میلیارد برابر درخشان تر از خورشید - سفر به کیش

به گزارش خبرآنلاین، تحقیقات اخیر ستاره شناسان حاکی از آن است که کهکشان OJ 287 که 5 میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی سرطان واقع شده است، از دو سیاهچاله، یکی فوق العاده بزرگ و دیگری کوچکتر تشکیل شده است. البته این دو سیاهچاله در تصاویر تلسکوپی، به شکل یک نقطه به نظر می آیند، ولی آن ها سیگنال های الکترومغناطیسی متفاوتی را به بیرون ارسال می کنند و همین باعث شده تا اخترشناسان بتوانند هویت هریک را به تنهایی شناسایی کنند.

این کهکشان در سال 1888 کشف شد و اخترشناسان تا دهه ها گمان می کردند که این کهکشان یک سیستم دوتایی با دو سیاهچاله در هسته مرکزی آن است. این کهکشان الگویی از انتشار را نشان می دهد که در دو چرخه جداگانه تغییر می نماید که یکی 12 سال به طور می انجامد و دیگری 55 سال؛ و این بدان معناست که دو نوع حرکت جداگانه در آن در حال رخ دادن است: یکی مدار یک سیاهچاله به دور دیگری و دوم تغییرات آرام در گرایش و جهت آن مدار.

رویت شراره هایی استثنایی و منحصر به فرد

اخترشناسان در طول سال ها رصد این کهکشان، شراره هایی را دیدند که وقتی یک سیاهچاله برروی قرص برافزایشی (حلقه های عظیمی از ماده چرخان در اطراف سیاهچاله های بزرگ) سیاهچاله دیگر شیرجه می زند، گرد و غبار ها و گاز دیسک را گرم نموده و باعث ایجاد جرقه های چشمگیری از انرژی در سراسر طیف الکترومغناطیسی می شود.

این شراره ها، از یک تریلیون ستاره پرنورتر هستند و حدود دو هفته باقی می مانند. حالا محققان دو شراره چشمگیرتر و با عمری کوتاه تر از سیستم دوتایی را رویت نموده اند که مستقیما وجود این دو سیاهچاله را تائید می نماید.

تیمی از محققان به سرپرستی ستاره شناسی به نام استازک زولا از دانشگاه یاگیلونی در کراکوف لهستان، در جریان مشاهدات شان در سال های 2021 و 2022، شراره ای را دیدند که 100 برابر نورانی تر از کل کهکشان نور فراوری می کرد. این شراره نور تنها یک روز دوام داشت. تلسکوپ فرمی ناسا هم دومین شراره مشابه و کوتاه از پرتو گاما را مشاهده کرد. طول عمر کوتاه این شراره ها باعث شده بود تا آن ها چندین دهه از چشمان دانشمندان پنهان بمانند.

پنهان ماندن شیرین کاری کهکشان از دید دانشمندان

مائوری والتونن، نویسنده ارشد مقاله از موسسه تحقیقات بنیادی تاتا در بمبئی هند در این باره گفته: کهکشان OJ 287 از سال 1888 در عکس ها ثبت شده و از سال 1970، تحقیقات زیادی درباره آن صورت گرفته است. حالا معین شده که ما واقعا بدشانس بودیم. هیچ کسی این کهکشان را دقیقا در آن شب هایی که شیرین کاری های یک شبه اش را انجام می داد، ندیده بود.

پس چه چیزی در جریان است؟ محققان محاسبه می کنند که سیاهچاله کوچکتر کهکشان OJ 287، 150 میلیون برابر جرم خورشید است و اولین شراره غول پیکر به این علت رخ داد که این سیاهچاله کوچک تر، گاز جدیدی را قورت داده و همین منجر به تشکیل فواره ای از مواد و پرتاب شدن آن ها به خارج از سیاهچاله کوچک تر شد.

اندکی بعد سیاهچاله کوچکتر، از قرص برافزایشی سیاهچاله بزرگ تر که 18میلیارد برابر بزرگ تر از جرم خورشید ماست، عبور کرد و برخورد این فوران با قرص برافزایشی سیاهچاله بزرگتر، باعث ایجاد شراره پرتو های گاما که به وسیله تلسکوپ فرمی رصد شده بود گشت.

با کنار هم گذاشتن شواهد مربوط به این دو شراره نور، در نهایت تائید شد که کهکشان OJ 287 باید یک سیستم با سیاهچاله دوگانه باشد که در آن سیاهچاله کوچکتر، به شکلی منظم از قرص برافزایشی همسایه بزرگترش عبور می نماید.

منبع: livescience