جریان مردمی در حفاظت از میراث فرهنگی نقش مهمی دارد - سفر به کیش

به گزارش خبرنگاران، محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی در این مراسم که روز گذشته 1 خرداد 98 برگزار گردید، گفت: متأسفانه در حوزه معرفی کم کار بوده ایم، به گونه ای که آن قدر که باید دیده نشده ایم، به همین دلیل کارهایی که انجام داده ایم نیز تاکنون مطرح نشده اند و این به معنای ظلم به میراث فرهنگی است.

او با اشاره به سه گرفتاری که در طول سال گذشته تا سال جاری برای موزه ها و بناهای تاریخی در کشور اتفاق افتاده است نخستین آن را آتش سوزی مسجد جامع ساری در سال گذشته دانست و گفت: باوجود داشتن هیئت امنا و مدیریتی که داشت با برگزاری جلسات اضطراری به سرعت توانستیم اقدامات ساماندهی برای این بنای تاریخی را آغاز کنیم، با آغاز عملیات آواربرداری از فردای روز خاموش شدن آتش و آغاز به کار و حضور استادکاران مختلف از شهرهای مختلف در این فضا توانسته ایم تاکنون بخش زیادی از کارها را به انتها برسانیم. چند دستگاه دیگر نیز در این زمینه اقدامات مهمی انجام دادند اما راهبری آن توسط میراث فرهنگی و اقدامات علمی بر اساس مطالعات و اسناد تاریخی انجام شد.

او باران های سیل آسا که تعداد زیادی از آثار تاریخی را با مسائل فراوانی روبرو نموده را دومین آسیبی دانست که بناهای تاریخی را با مسائل زیادی روبرو نموده و گفت: صف مقدم این اتفاقات میراث فرهنگی بود که به صورت اضطراری آغاز به کار کرد.

طالبیان سومین اتفاق را آتش سوزی بازار تبریز در حدود دو هفته گذشته دانست که اقدامات مورداحتیاج برای آن در حال اجرا است.

معاون میراث فرهنگی، مشارکت مردم در ایجاد موزه های خصوصی و ارائه لیست آثار تاریخی که در اختیار دارند را نشان دهنده جریان مردمی در حفاظت از میراث فرهنگی دانست و گفت: در سال های گذشته اگر کسی اثر تاریخی را به صورت ارثیه در اختیار داشت یا حتی مجموع دار بود هیچ گاه لیست آن ها را ارائه نمی داد، آن ها اکنون سراغ ایجاد موزه های خصوصی می روند این یک نشانه خوب برای میراث فرهنگی است.

طالبیان در ادامه به تصویب چند طرح برای میراث فرهنگی در مجلس شورای اسلامی اشاره نمود و گفت: بر اساس طرح حمایت از مالکان و بهره برداران بناهای تاریخی در مجلس، اگر در بافت های تاریخی تخلفی انجام گردد متخلف نمی تواند با پرداخت جریمه در کمیسیون ماده 100 به کار خود ادامه دهد بلکه باید آن تخلف به صورت کامل از بین برود که این برای میراث فرهنگی از اهمیت زیادی برخوردار است.

او همچنین به تهیه لیست فهرست بها و تشکیل کمیته بحران در موزه ها اشاره نمود و گفت: نویدهای خوبی برای میراث فرهنگی در راه است هرچند مسائل زیادی هم داریم اما مشارکت مردم یاری نموده تا کارنامه قابل قبولی ارائه دهیم.

طالبیان با بیان اینکه متأسفانه هنوز بودجه ها به صورت کم تخصیص پیدا می نمایند گفت: به همین دلیل معمولاً به سمت مشارکت می رویم مانند بازار تبریز که هرچند آتش سوزی رخ داد اما با مدیریت کسبه بازار می توانیم به سرعت مسائل را رفع کنیم.

طالبیان همچنین به تهیه 5 پرونده میراث ناملموس و ارائه آن به یونسکو تا قبل از سال 98 اشاره نمود و گفت: ایران سال جاری پرونده جنگل های هیرکانی را به عنوان قدیمی ترین و منحصربه فردترین جنگل جهان در یونسکو و در اجلاس میراث تاریخی ارائه می دهد برای تهیه این پرونده چیزی حدود 15 عرصه شناخته شد.

او همچنین به لیست موقت ایران در یونسکو اشاره نمود که در آن بیش از 56 پرونده مانند حرم امام رضا (ع) یا خانه ایرانی از سوی ایران قرار داده شده است. او اضافه نمود: خوشبختانه بعضی از دستگاه ها برای پیشبرد این موضوعات با میراث فرهنگی همراه هستند.

رشد 200 درصدی موزه های خصوصی

محمدرضا کارگر مدیر اداره کل موزه ها نیز در این مراسم با اشاره به برگزاری 4 برنامه مفصل برای هفته میراث فرهنگی که بخشی از آن با مشارکت ایکوم ایران برگزار گردید و قرار است بخشی با حوزه های مختلف سازمان میراث فرهنگی اجرایی گردد به برگزاری نمایشگاهی در 22 مرداد در برج میلاد اشاره نموده و گفت: تمام فعالیت های معاونت میراث فرهنگی در همه حوزه های ثبت و پایگاه ها و حتی موضعی در مرداد به نمایش درمی آید درواقع بخشی از برنامه های روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی را به مردادماه منتقل نموده ایم حتی همه مؤسسات و بخش هایی که با سازمان میراث فرهنگی همکاری دارند در نمایشگاه که قرار است در برج میلاد برگزار گردد حضور خواهند داشت.

او فعالیت اداره کل موزه ها در سال گذشته را فعالیتی چشمگیر دانست و اضافه نمود: ما از ابتدای دولت یازدهم رویکردی را آغاز کردیم که با توجه به روحیات جامعه و تغییرات اجتماعی شکل گرفت و آن اکنون در حال تحقق یافتن است.

کارگر تأکید کرد: در گذشته این گونه بود که ایران و همه فعالیت هایش متکی به دولت و بودجه های دولتی بود، استدلال ها این گونه بود که موزه ها چطور باید با حمایت دولت شکل بگیرند از سال 1309 اولین موزه شکل گرفت تا 1357 یعنی زمان انقلاب اسلامی فقط 44 موزه در کشور وجود داشت که عمده آن ها دولتی بودند بعد از 1357 تا سرانجام 1390 چیزی حدود 200 موزه به تعداد آن ها اضافه نموده شد.

او با تأکید بر اینکه در این روند دیدیم که موزه ها چطور تا امروز شکل گرفته و منطبق با جامعه و احتیاجهای آن هستند، ادامه داد: مردم بهتر از همه می دانند به چه احتیاج دارند ما نمی توانیم احتیاجمندی هایشان را به آن ها تحمیل کنیم.

کارگر با اشاره به شهرها و روستاهای زیادی که هنوز فاقد موزه اند، گفت: اگر بخواهیم به دولت متکی باشیم نمی توانیم هیچ گاه بخش کوچکی را هم در این مناطق پوشش دهیم چون دولت بر اساس اولویت ها و احتیاجمندی های مناطق مختلف وارد می گردد؛ بنابراین همان طور که برای شهرهای بزرگ فکر کردیم در این مناطق نیز به این نتیجه رسیدیم که چرا مردم نتوانند به موزه و موزه داری وارد شوند بنابراین از امکانات اداره کل موزه ها در اختیار مردم قرار دادیم و اکنون شکوفایی کامل شکل گرفته است.

کارگر تأکید کرد: از بعد از انقلاب تا سال 1391، با ایجاد 44 موزه خصوصی روبرو شدیم و از آن موقع تا امروز 129 موزه خصوصی ایجاد شده اند. این ارقام در مقایسه با سال 1391 رشدی 200 درصدی را نشان می دهد.

او با بیان اینکه با دریافت رد این نشانه ها متوجه می شویم این روند رو به تزاید جدی است، تأکید کرد: امیدوارم تا دو سال آینده جشن ملی برای افتتاح هزارمین موزه را برگزار کنیم تا امروز فکر می کردیم بهتر است موزه ها در شهرهای بزرگ ایجاد شوند نه شهرهای کوچکی که دارای خرده فرهنگ ها هستند با آن ایده ها باعث شدیم بخشی از فرهنگ ها در شهرها و مناطق کوچک از بین بروند اما هیچ گاه فکر نکردیم که این مناطق نیز به موزه احتیاج دارند تا دست کم بخشی از فرهنگ ها و آداب ورسومشان را حفظ کنیم با این فکر تاکنون بخش زیادی از این مناطق را از دست داده ایم.

او به موزه خصوصی رهگشا در بادرود اشاره نمود و گفت: این موزه پیغام آور صلح است اگر دولت قصد انجام این کار را داشت شاید سال های زیادی طول می کشید، موزه های دولتی فقط پیغام های دولتی را منتقل می نمایند و موزه های خصوصی پیغام رسان فرهنگ های مردمی هستند، درواقع امروز شاهدیم که زنجیره ای در کشور در حال ایجاد است که حافظه فرهنگ و تمدن ما باشد.

مدیرکل موزه ها تأکید کرد: به صورت میانگین در سال با 10 درصد افزایش بازدیدنمایندگان موزه ها روبرویم در نوروز هر سال چیزی حدود 15 درصد به این تعداد افزایش پیدا می نماید، سال گذشته نیز بیش از 22 میلیون نفر از موزه ها بازدید کردند یعنی به صورت نسبی از هر چهار نفر در کشور یک نفر به موزه رفته است.

کارگر ادامه داد: اما اکنون نگرانی بعضی از موزه ها این افزایش حضور بازدیدنمایندگان است، بر اساس آماری که از بعضی موزه ها مانند موزه های ملی، سعدآباد، گلستان یا نیاوران، نشان می دهد که باید محدودیت بازدید برای موزه ها ایجاد گردد با وجود وضعیت مالی کشور خوشبختانه موزه ها وضعیت خوبی دارند چون اتکا را از دولت به سمت توانایی و توانمندی های مردم سوق داده ایم. به همین دلیل ما معتقدیم هرگاه هر موزه در اختیار دولت بوده آن قدر موفقیت نداشته بلکه موفقیت ها متعلق به حوزه های مردمی بوده اند.

مدیرکل موزه ها با تأکید بر اینکه موزه های کشور از نظر رنکینگ جهانی وضعیت خوبی در جهان دارند، گفت: به نسبت جمعیت چین و امکانی که از حضور آن ها در موزه هایشان پیش بینی می شد آمار میزان بازدید از موزه ها در کشور ما بالاتر از کشوری مانند چین است.

او حتی این میزان رشد را در مقایسه با بعضی کشورهای توسعه یافته قابل لمس دانست و گفت: این وضعیت را با دورنمای خوبی روبرو می دانم درواقع آن لایق ایران به عنوان کشوری است که هزاران سال تمدن دارد و یکی از غنی ترین سرزمین های فرهنگی است که باید بیشتر مطرح گردد.

موزه های ایران کانون های فرهنگی هستند

سید احمد محیط طباطبایی مدیر کمی را نیز در سخنانی با تأکید بر این که موزه های ایران کانون های فرهنگی هستند که بر اساس شعار ایکوم جهانی آینده سنت ها راه را به درستی می روند، گفت: موزه مکانی برای آینده دیدهای روشنی است که می توان با استدلال و تداوم آن را برای آینده تعمیم داد، درواقع مکانی که به همه شهر تعلق دارد.

او با تأکید بر اینکه مخاطب اصلی موزه ها بچه ها هستند گفت: یعنی ما برای آینده فعالیت می کنیم مهم ترین دستاورد دو دهه گذشته ما تبیین مفهوم موزه بوده است.

سید احمد محیط طباطبایی در ادامه پیغام روزبه باقرزاده را برای روز جهانی موزه ها در کشور قرائت کرد.

تسو تکوفسکی، سرپرست دفتر منطقه ای یونسکو در تهران نیز در سخنانی توجه ایرانیان و بزرگ دانستن فرهنگ و موزه را جالب توجه دانست و گفت: شعار سال جاری یعنی آینده سنت می تواند اهمیت موضوع و فرهنگ آن را به نمایش بگذارد. از دو ماه و نیم گذشته که به عنوان سرپرست دفتر یونسکو در تهران به ایران وارد شده ام، برایم جالب است سنت هایی می بینم که به سوی آیندگان می روند.

او یکی از اصول و روینمودهای مهم یونسکو را نسبت به موزه ها دانست و تأکید کرد: جامعه را نه تنها در حفاظت از میراث فرهنگی بلکه برای حفظ روحیه این میراث باید موردتوجه قرار داد تا این اتفاقات توجه گردد ایران یکی از نمونه های موردی است که رویکرد یونسکو را به کار می گیرد و نقش فرهنگی و حضور مردم در آن زیاد است.

او با اشاره به بازدیدهای که در این مدت زمان از موزه ها و بناهای تاریخی داشته است گفت: نه تنها تعداد موزه ها بلکه تنوع آن ها در بخش های دولتی و خصوصی حفاظت از موزه ها را به خوبی نشان می دهد.

تکوفسکی از مهم ترین فعالیت ها و اصول یونسکو را ظرفیت سازی استانداردسازی و افزایش تعامل های بین المللی دانست و گفت: تا امروز فعالیت های زیادی را در رابطه با ظرفیت سازی های مرتبط با موزه ها داشته ایم اگر بخواهیم در این زمینه تمرکز کنیم بعضی خطرات موزه ها را تهدید می نمایند.

او با تأکید بر اینکه یونسکو وظیفه رهبری بخش فرهنگی در سازمان ملل را در ایران بر عهده دارد، به بارش های سیلابی چند ماه گذشته در بخش های مختلف ایران اشاره نمود و گفت: یونسکو نقش رهبر برای ارزیابی خطرات و مدیریت بحران بعد از حادثه را بر عهده دارد، در این رابطه با سازمان میراث فرهنگی همکاری می کنیم.

به گفته تکوفسکی یونسکو یک طرح اقدامی در رابطه با مدیریت بحران و کاهش خطرات بعد از حادثه آماده نموده که در این طرح به اقدامات مورداحتیاج توسط موزه ها نیز پرداخته شده است چون آن اهمیت زیادی دارد.

او همچنین به فعالیت های یونسکو در آینده در رابطه با موزه ها اشاره نمود.

در ادامه این آیین از فعالان حوزه های موزهای تجلیل شد که نخستین تجلیل به موزه ایران درودی که دو روز گذشته کلنگ آن به زمین خورد اختصاص داشت.

موزه هیومن پارک در حوزه آموزش وپرورش نیز تجلیل شد. همچنین سعیده زمانی مجموعه دار اشیای ظروف فلزی در استان اصفهان و حسن اکبری مجموعه دار سکه های تاریخی کشور در بخش مجموعه داران خصوصی تجلیل شدند.

محمود همتی نیا مدیر قلعه فلک الافلاک عنوان موزه دار زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و میترا خراسانیان مدیر موزه نقشه تهران به عنوان موزه دار دستگاه های دیگر تجلیل شدند.

همچنین ایرج نبی پور مدیر موزه تاریخ علوم پزشکی بوشهر و ابراهیمی معاون میراث فرهنگی استان بوشهر نیز تقدیر شدند.

همچنین از افشین هاشمی بازیگر و فرشته طائرپور و کارگردان فیلم خاله قورباغه با موضوع آثار باستانی و حفاظت از میراث فرهنگی تقدیر شد.

ستاره اسکندری و احسان احمدی پور نیز جزو تجلیل شدگان در این مراسم بودند.