توضیحات پایگاه میراث جهانی تخت جمشید درباره آنچه در زیرزمین تخت جمشید وجود دارد - سفر به کیش

کشف گنج مخفی در زیر زمین تخت جمشید و پنهان کاری میراث فرهنگی عنوان فیلم کوتاهی است که در شبکه های اجتماعی منتشر شد، درحالیکه پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، مطالب آن را غیرواقعی و توهم بدخواهان میراث فرهنگی دانسته و در پاسخ به آن و برای روشنگری درباره آنچه در زیرزمین تخت جمشید وجود دارد، ویدئویی را منتشر نموده است.

پایگاه میراث جهانی تخت جمشید بعلاوه شرح داد که چنین مطالبی صرفا برای تشویق و ترغیب مردم به گنج یابی و تخریب آثار تاریخی ایران از سوی متوهمان و بدخواهان میراث فرهنگی منتشر می گردد و در ادامه، ویدئویی را همراه با شرحات مدیر این پایگاه درباره زیرزمین تخت جمشید منتشر کرد.

درباره آنچه در زیرزمین تخت جمشید مشاهده شده، به نقل از اریک اف اشمیت، باستان شناس آلمانی و استاد موسسه خاورشناسی شیکاگو از جلد اول کتاب تخت جمشید آمد: بنیانگذار تخت جمشید و معماران وی به خوبی از اثر ویران نماینده باران های زمستانی مطلع بودند. برای حفظ ابنیه آنجا که قسمت عمده آنها از خشت ساخته شده بود، شبکه مجاری آبراهه ها تعبیه کردند تا آب خیابان ها و حیاط ها به سهولت بیرون رود و دیوارها خراب نگردد. محلی که بیش از همه جا در معرض سیلاب قرار داشت قسمت شرقی تخت جمشید در امتداد پای کوه رحمت بود که آب باران و سیلاب به آن سرازیر میشد، خندقی در این قسمت وجود داشت که قسمت زیادی از آب باران را دفع میکرد.

آنچه از خندق برتری می یافت و از بالای خندق ریزش میکرد یا از نهرهای سرپوشیده واقع در زیر استحکامات جاری میشد و آبی در حیاط های مقر سکونت پادگان جمع میشد از طریق مجرای زیرزمینی که زیر خانه سربازان در صخره سنگ کنده شده بود به خارج روان میشد. پرفسور هرتسفلد و دیگران قسمت هایی از مجاری سنگی زیرزمینی مشابهی را در زیر محوطه کاخ های تخت جمشید پیدا کردند. در بسیاری محل ها ثابت شد که آب سقف و بام از طریق ناودان های درون دیوار به طرف مجرای زیرزمینی روان میشد.

حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در این ویدئو شرح می دهد که شبکه آبراهه ها یکی از شگفتی های مهندسی در تخت جمشید است که بعد از گذشت 2500 سال این شبکه همچنان کارکرد خود را به عنوان پدیده مهندسی حفظ نموده است، بخصوص پایشی که همکاران ما در سالهای گذشته بویژه در بارندگی های سیل آسای فروردین 1398 انجام دادند، نشان می دهد این شبکه چگونه توانست به راهنمایی سریع و مناسب و به هنگام سیلاب ها، سبب نجات بخشی کاخ ها و بناهای و تخت ها از آبگرفتگی و فرسایش گردد.

او اضافه می نماید: البته احیای دوباره این مسیرهای آبراهه را مرهون کاوش و خاکبرداری از 9 دهه گذشته تا امروز می دانیم، بویژه در چند سال گذشته پنج فصل کاوش علمی و باستان شناسی را در این آبراهه های تخت جمشید تا امروز دنبال کردیم. آبراهه ها عمدتا مملو از خاک و رسوبات می شوند که دیگر کارایی خود را از دست می دهند، کاوش های علمی این بخش ها برای احیای کاربری آبراهه ها از دهه های گذشته تا امروز به صورت مداوم دنبال شده است.

علی اسدی، سرپرست کاووش های آبراهه های تخت جمشید نیز شرح می دهد: تختگاه تخت جمشید 12.5هکتار وسعت دارد. در مواقع بارندگی، آبهایی که روی سطح تخت ها فرود می آیند اگر سیستم دفع آب وجود نداشت، به سمت بخش های پایین تر یا دارای ارتفاع کمتر حرکت میکرد و در زمان حیات تخت جمشید موجب از بین رفتن بناها میشد.

معماران هخامنشی از ابتدا می دانستند این مشکل وجود خواهد داشت و بارندگی های سیل آسا وجود خواهد داشت و باید قبل از ساخت کاخ ها فکری برای سیستم دفع در این محوطه انجام دهند، در نتیجه مهمترین کاری که انجام می دهند این است که شبکه ای از آبراهه ها زیر تمام کاخ ها و حیاط های تخت جمشید تعبیه می نمایند و با شیب مناسب این آبراهه ها به سمت گوشه شرقی تختگاه حرکت داده می شوند و از آنجا با دریچه ای که وجود دارد آب ها به محوطه قسمت جنوبی تخت جمشید راهنمایی میشد و بیرون می رفت.

وی اضافه می نماید: شبکه آبراهه های تخت جمشید شامل چهار قسمت اصلی است که اصلی ترین شاخه این آبراهه ها در محدوده کاخ آپادانا، صدستون حیاط شمالی آپادانا و تا دروازه ملل را پوشش می دهد و آب های سطحی آن منطقه را به سمت خروجی راهنمایی میکرد. شاخه دوم، آب های سطی کاخ تچر، کاخ هدیش و کاخ شورا و بخش های جلویی کاخ ملکه را به سمت خروجی راهنمایی میکرد. شبکه سوم هم که یک آبراه اصلی است و در شرق تخت جمشید به سمت جنوب امتداد دارد، تمام آب های دو شبکه دیگر را به سمت خروجی راهنمایی می نماید. یک شبکه هم مختص بنای خزانه است که اصلی ترین شبکه روسطحی تختگاه است و در نهایت به سمت خروجی آبراهه ها در جنوب تختگاه متصل بود و همه این شبکه یک کل واحد را تشکیل می داد.