در جستجوی ریشه و زمان ایجاد همدلی بین انسان ها ، آیا مکانیسم زیست شیمیایی انتقال ترس در ماهی ها، آغازگر این روند بوده است؟ - سفر به کیش

اما مطالعه جدیدی که به وسیله محققان موسسه Gulbenkian de Ciência در پرتغال اجرا شده، شواهدی از مکانیسم های شیمیایی در پس احساس ترس در میان گورخرماهی ارائه نموده و اشاره نموده که همدلی انسان می تواند صدها میلیون سال پیش از اجداد آبزی ما آغاز شده باشد.

تماشا واکنش سایر اعضای یک گروه اجتماعی با ترس برای پیشبینی خطر مفید است. وقتی مجموع موجودات یک گونه با چشم های متعدد مراقب هستند، اگر بتواننند وحشت دیگران را در یک نگاه تشخیص دهند، شانس بیشتری برای زنده ماندن دارند.

ماهی نیز از این قاعده مستثنی نیست. مطالعات قبلی روی گورخرماهی (Danio rerio) بینش هایی را در خصوص انتقال هشدار، و افزایش سطح کورتیزول در ناظران نزدیک، ارائه نموده.

شاید تعجب آور باشد که میزان ترس ناظران به این بستگی دارد که آیا دوستان آنها مضطرب به نظر می رسند یا به هم از نظر گونه ای نزدیک هستند یا نه. هرچه شباهت بین ماهی ها بیشتر باشد، واکنش استرس در بیننده ای که در حال تماشای پریشانی است، بیشتر می گردد.

مرکز سیگنال دهی احساسی در حیواناتی مانند خود انسان ها، پپتید اکسی توسین است . اگرچه معمولاً از این هورمون به عنوان هورمون عشق یاد می گردد ، اما به علت اینکه چگونه تعامل اجتماعی را هم باعث می گردد، عملکرد آن را بسیار متنوع تر می نماید.

برای درک بهتر نقش این هورمون در انتقال ترس در گورخرماهی، محققان از انواع جهش یافته استفاده کردند که نسخه های شکسته این ماده شیمیایی و دو گیرنده آن را داشتند.

از آنجایی که گورخرماهی - مانند سایر ماهی ها- هنگام آسیب دیدگی یک نشانه شیمیایی از پوست خود آزاد می نمایند که در افراد مجاور نیز واکنش ایجاد می نماید، محققان ماهی های ناآشنا را در محفظه های جداگانه ای قرار دادند طوری آنها هنوز می توانستند شنای دیگران را ببینند. این کار به محققان اجازه داد تا کنترل گرها را تغییر دهند و نشانه های شیمیایی را به دلخواه خود به آب اضافه یا خودداری نمایند.

ماهی هایی که دارای هورمون ها و گیرنده های اکسی توسین عملکردی بودند، با تماشای یک دسته پریشان از دور، همانطور که انتظار می رفت ترشیدند و در جا خشکشان زد. با این حال، نسخه های جهش یافته گورخرماهی واکنش متفاوتی داشت و مراقب همسایگان وحشت زده خود بود.

تحقیقات بعدی روی ماهی ها با استفاده از نشانگرهای فعالیت عصبی، پاسخ ها را در اعماق مغز آن ها ردیابی کرد و شباهت هایی بین نواحی مسئول واکنش های آن ها و آن هایی که مسئول انتقال عواطف در جوندگان بود، پیدا کرد.

بر اساس این یافته ها، می توان نتیجه گرفت که زیست شناسی تجربه استرس پس از مشاهده پاسخ های ترس در دیگری به میزان کافی در تمام مهره داران مشابه است و در اجداد مشترک تکامل یافته است.

در ساده ترین شکل، انتشار اکسی توسین می تواند به سادگی رفتارهای ماهی را بازتاب دهد. برای مثال، تماشا ناراحتی در یک ماهی ممکن است واکنش درونی مشابهی را در همسالان خود ایجاد کند.

محققان ویدئو کلیپ هایی از ماهی های دیگری را که در حالت پریشانی یا خنثی بودند، قبل از اینکه آنها را در مجاورت ماهی های دیگر قرار بدهندِ نشان دادند.

جالب اینجا بود که ماهی ها ترجیح داد افرادی را که قبلاً مضطرب دیده بودند در آغوش بگیرد تا ماهی های خنثی را.

ما میلیون ها سال تکامل داشته ایم و سیستم های همدلی ما این همه مدت تکامل یافته اند.وسوسه انگیز است که فکر کنیم ابزار بیوشیمیایی مسئول رفتارهای اجتماعی ما بر پایه هایی بسیار شبیه به مکانیسم های سرایت ترس در ماهی ها باشد.

منبع