خبرنگاران عطر سیب کتاب پیشینه اجتماعی و فرهنگی سمیرم - سفر به کیش

امرالله قاسمی فرهنگی بازنشسته نویسنده این مجموعه و چند کتاب دیگر مرتبط با فرهنگ و تاریخ سمیرم است و البته در این کتاب و سایر نوشته هایش بخشی از خاطرات و دغدغه هایش را نیز پیش می کشد و مطرح می کند.

وی در مقدمه عطر سیب سلامی عرضه می دارد بر سمیرم، مردم غیور و دلاور این دیار و سلام بر قله مرتفع و سفیدپوش دنا و به نقل از رضا پور زاهد که سالیانی دور به سمیرم سفر کرده بود دارد که این خطه لکه ای است مرتفع از سرزمین کهن با چندین روستای زیبا و چشم نواز.

درباره موقعیت جغرافیایی سرزمین هزار چشمه هم نوشته اند که این شهر در 590 کیلومتری جنوب تهران و 165 کیلومتری جنوب اصفهان با مساحت پنج هزار و 297 کیلومتر مربع در بین کوه ها و ارتفاعات منتهی به استان های مرکزی و جنوبی کشور درمنطقه ای استپی، سرد و برفی واقع شده است.

کوچ و کشاورزی

کوچ عشایر ایل قشقایی از جمله ویژگی های شاخص این دیار کوهستانی است و این عامل باعث داد و ستد مردمان سمیرم با عشایر کوچنده از استان های جنوبی و گرمسیری به ییلاق و تاثیرپذیری فرهنگی آنها از یکدیگر شده است.

حدود 60 درصد مردم به کار کشاورزی نیمه مدرن، 10 درصد به دامپروری و 30 درصد نیز به کارهای دولتی و آزاد اشتغال دارند و صدالبته که تولید سیب های مرغوب و بی نظیر زرد، قرمز و گلاب کهنز و اصفهانش زبان زد همگان است.

نویسنده معتقد است سمیرم شهری در مرکز مملکت ولی تنها و گوشه گیر است که از تمامی حوادث روزگار سربلند بیرون آمده، در صنعت بسیار ضعیف است و معادنی همچون خاک نسوز دارد که بهره ای برای سمیرمی ها ندارند.

نارین قلعه، یادمان های دست کند، شبستان مسجد جامع شهر و همچنین زیربند دوره اتابکان از وجود عمران و آبادی این خطه در گذشه های دورادور حکایت دارند. امام زادگان سلطان ابراهیم، پنج تن، زید ابن علی، دوازده امام ونک، سید محمد خفر، شاه جعفر، شاه چراغی در کنار مساجد خان علی، جامع، قائم، امام حسن، امام رضا، امام سجاد و حسینیه انقلاب از جمله مهمترین اماکن مذهبی و دینی این خطه اند.

درباره شرایط ساختمان های قدیم سمیرم نیز آورده اند که نمای اغلب خانه ها به سمت جنوب و یا متمایل به قبله بوده و حاشیه ای از بوته های بزرگ گون در محیط پشت بام و دیوارهای منازل جلوه ای خاص به آنها می داده است.

صفحه 25 کتاب، آبشار معروف سمیرم را در قالب شعر تصویر و توصیف کرده است.

از فراز کوه زیبا سرنگون است آبشاری/ آب صاف و پاک لیکن، آبشار بی قراری/ بر سپاه صخره های سخت می تازد مداوم/ همچو سرباز دلیر جنگی توسن سواری...

علاوه بر آبشار، تخت سلیمان آب ملخ، تقرچه، چشمه خونسار، چشمه ناز ونک و بابازرنگ کُمه و رودخانه های حسین آباد، ماربر، شمس آباد، خرسان و کِزن نیز جایی درکتاب دارند و وصف و شرحی کوتاه در کنار نامشان درج شده است.

قلعه، دُلگر، خواجگان، ماندگار، دُهان، جنگل و علیا نام محله های هفت گانه سمیرمند اما پامنار نیز در نزدیک محله دلگر واقع است که نامی از آن در کتاب نیست.

درباره گونه های گیاهی و جانوری نیز شرح کوتاهی در کنار اسامی انواع گیاهان دارویی، خوراکی و کوهی و همچنین جانوران این منطقه کوهستانی و سردسیر در ضلع شمالی دنای پایدار آورده شده است.

ضرب المثل ها و واژگان محلی

گنجشک بی نوک نمیشه، کشمش بی سوک نمیشه، نان گندم شکم فولادی می خواهد، برادری ما بجای خود بُزمان هفت سنار، می رود سال تنگ می مونه نوم و ننگ، فلانی با ملاغه به شتر آب می دهد.

در نقد کتاب هم باید به این موضوع اشاره کرد که نویسنده در این نوشتار، بیشتر دغدغه ها و خواسته های خود یا عموم مردم را با نوشتار و بیانی عامی و نه کتابی برشمرده و در جاهایی نیز لب به گلایه از برخی کبمودها و کاستی ها گشوده است.

پبش از این نیز کتاب های شکوفه های سیب، علی و عصبیت های عرب، اطلس فرهنگی و مذهبی سمیرم و سیمای سمیرم در ادوار تاریخ از همین مولف در کتابخانه خبرنگاران مرور و معرفی شده اند.

نشر گل افشان کتاب عطر سیب را در 100 صفحه منتشر کرده است.