به چه چیز هایی خمس تعلق می گیرد؟ - سفر به کیش

به گزارش ، خمس از نظر لغت به معنی یک پنجم است و در شرع خمس عبارت است از اینکه هر مسلمانی که بالغ و عاقل باشد با شرایط و تفصیلی که بعداً بیان خواهیم کرد بر او ضروری است که خمس هفت چیز را بعنوان حق واجب الهی بدهد و به صورت کلی خمس دو قسمت می گردد یک قسمت از آن خدا و پیامبر و اولی الامر (امام) است که با وجود امام معصوم سهم خدا و پیامبر نیز حق امام میباشد که از آن به سهم امام تعبیر می گردد و قسمت دیگر آن حق سادات مستمند و درمانده است که به آن سهم سادات گفته می گردد.

خداوند در آیه زیر وجوب خمس و مصارف آنرا به صورت فشرده بیان نموده و اهمیّت آنرا گوشزد نموده است.

وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامی وَ الْمَساکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى عَبْدِنا

(یعنی ای مؤمنان) بدانید که آنچه به شما غنیمت و فایده رسد (کم یا زیاد) خمس (یک پنجم) آن مخصوص خدا و رسول و خویشان او و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان است اگر یتیمان به خدا و آنچه بر بنده خود نازل نموده ایم دارید.

در هفت چیز خمس واجب است که عبارتند از:

1. منفعت کسب: هر گاه انسان از تجارت یا صنعت یا کسب های دیگر اقتصادی بدست آورد.

2. معدن: درصورتی که کسی از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فیروزه، عقیق، زاج، نمک و معدن های دیگر چیزی بدست آورد در صورتی که به مقدار نصاب (بعد از کسر مخارج به میزان 105 مثقال نقره سکه دار یا 15 مثقال طلای سکه دار قیمت آن) باشد باید خمس آن را بدهد.

هر گاه انسان از تجارت یا صنعت یا کسب های دیگر اقتصادی بدست آورد به آن خمس تعلق می گیرد

3. مال حلال مخلوط به حرام:درصورتی که مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط گردد که انسان نتواند آن ها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال و مقدار آن هیچ کدام معلوم نباشد باید خمس تمام مال را بدهد.

4. گنج: گنج اقتصادی است که در زمین یا درخت یا کوه یا دیوار مخفی باشد و کسی آن را پیدا کند (و صاحب آن معلوم نباشد و خلاصه) طوری باشد که به آن گنج بگویند (باید خمس آن را بدهد)

5. غنیمت:درصورتی که مسلمانان به امر امام معصوم ـ (ع) ـ با کفار جنگ نمایند چیزهائی در جنگ بدست آورند به آن ها غنیمت گفته می گردد و مخارجی که برای غنیمت نموده اند مثل مخارج نگهداری و حمل و نقل آن و نیز مقداری که امام ـ (ع) ـ صلاح می داند به مصرفی برساند و چیزهائی که مخصوص به امام است، باید از غنیمت کنار بگذارند و خمس بقیه آن را بدهند.

6. جواهری که به واسطه فرو رفتن در دریا به دست می آید:درصورتی که کسی به واسطه فرو رفتن در دریا لؤلؤ یا مرجان یا جواهر دیگر روئیدنی باشد یا معدنی، که با فرو رفتن در دریا بدست می آید درصورتی که پس از کم کردن مخارجی که برای بیرون آوردن آن نموده قیمت آن به هجده نخود طلا برسد باید خمس آن را بدهد.

7. زمینی که کافر ذمّی از مسلمانان می خرد:درصورتی که کافر ذمّی (یهودی یا نصرانی که در پناه اسلام است) زمینی را از مسلمانان بخرد باید خمس آنرا از همان زمین بدهد و چنانچه پول آن را هم بدهد اشکالی ندارد، ولی چنانچه غیر از پول چیز دیگری بدهد باید با اجازه حاکم شرع باشد و نیز اگر مسکن و دکان و شبیه این ها را از مسلمانان بخرد درصورتی که زمین آن را جداگانه قیمت نمایند بایدخمس زمین را بدهد.

- مهریه زنان.

- اقتصادی که به انسان ارث می رسد.

- چیزی که به انسان بخشیده می گردد.

- عیدی هایی که دریافت می نماید.

- جایزه هایی که دریافت می نماید.

- اقتصادی که به عنوان خمس یا زکات یا صدقه دریافت می نماید.

منبع: بیتوته