زنگهای توافق در گشایش دالان زنگزور - سفر به کیش

آذربایجان در جنگ دوم قره باغ که چهل و چهار روز به طول انجامید به پیروزی هایی در مقابل ارمنستان نائل شد، جنگی که رسانه های آذربایجان از آن به پیروزی میهنی یاد می کنند. اخیرا هـم ولادیـمیر پـوتـین، نـیکول پـاشـینیان و الـهام عـلی اف سـران روسـیه، ارمنسـتان و جـمهوری آذربـایـجان روز جمعه 26 نوامبر در سوچی دیدار و گفتگوکردند. اگـر چـه مـحتوا و نـتایـج ایـن دیـدار بـه طـور دقـیق اعـلام نشـده اسـت امـا تحـلیل گـران سـیاسـی از آن بـه تـوافـق طـرفـین درگـیر در مـورد مـرزهـای جـدیـد یـاد مـی کـنند و آن را مـقدمـه بـازگشـت آرامـش بـه قـفقاز می دانند.

روزنـامـه نـیمه دولـتی یـنی مـساوات آذربـایـجان در تحـلیلی ضـمن بـرشـمردن مـوضـع گـیری هـای فـرانـسه و رییس جمهور آن امانوئل مکرون در رابطه با ارمنستان ، ادعا کرده است که شارل میشل رییس فـرانـسوی شـورای اتـحادیـه اروپـا نـیز نـمی تـوانـد مـسیری بجـز بـه رسـمیت شـناخـتن مـرزهـای جـدیـد آذربایجان را طی کند. به نظر می رسد پس از بروز درگیری های نو بین دو کشور در 15 و 16 نوامبر که خونبارترین درگـیری هـا بـین ایـن دو کـشور پـس از جـنگ 44 روزه بـوده اسـت نـیکول پـاشـینیان در اجـلاس سـوچـی به خواسته روسیه و آذربایجان تن داده است و با گشایش دالان زنگزور موافقت کرده است .

ارمنسـتان کـه از سـوی حـامـی هـمیشگی خـود یـعنی روسـیه مـورد حـمایـت قـرار نـگرفـته بـود هـم در جـنگ و هـم در پـیگیری مـنافـع خـود تـنها مـانـد و اعـتراف نـیکول پـاشـینیان کـه در یـک نشسـت انـلایـن بـه صـراحـت گفت که جهان از شکایات ما خسته شده است نشان داد که این کشورکه تنها مانده است نمی تواند به تنهایی بر مواضع خود پافشاری کند، حتی اگر این مواضع به حق باشد. میدانداری و حمایت روسیه از توافق سه جانبه سوچی و سکوت ایران در رابطه با توافقات آن ممکن است زمینه را برای تغییرات اساسی در مرزبندی منطقه ایجاد کند ، تغییراتی که اگر چه مـنافـع روسـیه را در مـعامـلات دیـگرش بـا اذربـایـجان تـامـین مـی کـند امـا بـرای ایـران بـه جـز محـدود شـدن دسترسی زمینی ایران به منطقه استراتژیک قفقاز واتحادیه اروپا نتیجه ای نخواهد داشت. الـبته در ایـن مـیان نـمی تـوان از خـوشـحالـی حـامـی اصـلی آذربـایـجان یـعنی تـرکـیه نـیز بـه سـادگـی گـذشـت .

بـه هـر حـال اردوغـان ریـیس جـمهور تـرکـیه بـا وجـود مـشکلات اقـتصادی شـدیـد داخـلی ، هـنوز دنـبالـه روی سـیاسـت جـدیـد حـزب عـدالـت و تـوسـعه اسـت کـه از آن بـه دکـتریـن عـمق اسـتراتـژیـک یـاد مـی شود و به فعالیت ترکیه در فراتر از مرزها اعتقاد دارد. ایـن کـه آیـا اتـحادیـه اروپـا نـیز بـخاطـر مـنافـع جـانـبداری از روسـیه و اذربـایـجان و حـتی تـرکـیه حـاضـر بـه پذیرش تغییرات مرزها در منطقه باشد یا این بار بنا دارد به جای بازی دیپلماتیک و استفاده از

اصـطلاح زیـبای آرامـش در قـفقاز ، بـر حـفظ مـرزهـای رسـمی بـین کـشورهـا اصـرار ورزد چـیزی اسـت که در کمتر از دو هفته دیگر تعیین می شود. واقـعیت ایـن اسـت کـه اگـر تـغییر مـرزهـا بـا تـوسـل بـه بـرتـری هـای نـظامـی و بـا اسـتناد بـه مـوضـوعـی مـانـند مـرزهـای تـاریـخی بـاب شـود و بـه جـای مـراجـعه بـه آرای عـمومـی سـاکـنان اصـلی هـر مـنطقه بـرای تـعیین حـق حـاکـمیت خـود بـه طـرف بـرتـر و قـوی تـر اجـازه تـغییر در مـرزهـا داده شـود، مـی تـوانـد دامـن بسیاری از کشورهای دیگر و توافقات اخیر را در منطقه بگیرد ، بخصوص توافقاتی که خواست و منافع ملت ها در آن ها لحاظ نشده باشد.

1717