خبرنگاران احداث آبگذر دریاچه ارومیه و برطرف مشکل چرخش آب - سفر به کیش

به گزارش خبرنگاران، مردم تبریز و ارومیه فروردین 1390 نسبت به خشکی دریاچه و بی توجهی بعضی مسوولان به این فاجعه زیست محیطی اعتراض کردند در حالی که ارزیابی ها نشان می داد کاهش سطح تراز از سال 1374 تا 1393 فقط به علت کاهش بارش ها نبوده و از عوامل انسانی در این زمینه همچون ساخت خاکریز روی دریاچه و استفاده بی رویه از منابع آب حوزه آبریز نیز نمی توان به راحتی گذشت.

پس از افتتاح فاز نخست پل میانگذر دریاچه ارومیه در سال 1387 و نمایان شدن بیش از پیش خشک شدن نگین آبی آذربایجان در سال های پس از آن، مباحثی در رابطه با نقش پل میانگذر دریاچه در خشک شدن آن مطرح شد که کارشناسان در این رابطه نظریه های متفاوتی داشتند.

عده ای از کارشناسان خاکریز دریاچه ارومیه را موثر در خشک شدن آن می دانستند ولی عده ای به آن توجه نداشتند

عزم جدی دولت تدبیر و امید در احیای دریاچه ارومیه سبب شد که طی چندین سال گذشته موضوع نقش میانگذر و خاکریز در خشک شدن دریاچه ارومیه مورد آنالیز علمی و گسترده قرار گیرد.

خاکریز دریاچه ارومیه یک بحران زیست محیطی است

رییس دفتر استان های ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت و گو با خبرنگاران گفت: خاکریز ایجاد شده در دریاچه ارومیه برای عبور و مرور خودروها هم اکنون به یک بحران زیست محیطی در احیای این دریاچه تبدیل شده است.

فرهاد سرخوش با بیان اینکه خاکریز دریاچه ارومیه مانع از چرخش آب از جنب دریاچه به سمت شمال آن می گردد، گفت: این خاکریز مانعی برای سیستم چرخشی اکوسیستمی محسوب می گردد.

وی با اشاره به اینکه خاکریز دریاچه ارومیه باعث می گردد تا درصد نمک و رسوب دریاچه ارومیه در شمال و جنوب هم گن نباشد، اضافه نمود: برطرف این مشکل در اولویت وزارت راه قرار گرفته و به زودی عملیاتی می گردد.

رییس دفتر استان های ستاد احیای دریاچه ارومیه با اعلام اینکه آزمایشات لازم حفاری و غیره برای آغاز احیای سیستم چرخشی اکوسیستمی در دریاچه ارومیه آغاز شده است، اضافه نمود: آبگذری در سه کیلومتری ایست و بازرسی دریاچه ارومیه ایجاد می گردد.

سهم 50 درصدی ستاد احیای در اختصاص اعتبار احداث آبگذر دریاچه

وی گفت: 50 درصد از اعتبارات احداث این آبگذر را ستاد احیای دریاچه ارومیه متقبل شده تا این طرح سریعا توسط وزارت راه آغاز و به اتمام برسد.

سرخوش با اعلام اینکه هنوز میزان اعتبار لازم برای ایجاد آبگذر دریاچه ارومیه به ستاد احیای اعلام نشده است، گفت: به همین دلیل و برای آغاز هرچه سریعتر این طرح، ستاد احیای در مرحله نخست 500 میلیارد ریال اعتبار به احداث آبگذر دریاچه ارومیه اختصاص می دهد.

وی ادامه داد: به دلیل توجه دولت تدبیر و امید، هیچ کمبودی در اختصاص اعتبار برای اتمام این طرح وجود ندارد.

خاکریز دریاچه ارومیه نقشی در تراز دریاچه ندارد

مدیر پروژه مهندسین مشاور طرح نواندیش در گفت و گو با خبرنگاران با بیان اینکه نقش پل میانگذر و خاکریز دریاچه ارومیه در اختلال چرخش آب از جنوب به شمال دریاچه ارومیه برای اولین بار در سال 1381 به صورت رسمی مطرح شد، گفت: در آن موقع مطالعاتی نیز انجام شد ولی به دلیل اینکه این عدم تعادل در چرخش آب نقشی در تغییر تراز دریاچه ارومیه نداشت و صرفا در میزان شوری اثر گذار بود، مورد توجه قرار نگرفت.

احسان مختاری با اشاره به اینکه 80 درصد آب دریاچه ارومیه از قسمت جنوبی آن تامین می گردد، گفت: عدم چرخش آب از جنوب به شمال این دریاچه قطعا یک مورد زیست محیطی است ولی ربطی به تراز آن ندارد.

وی در رابطه با گزارش دانشگاه تبریز از این مشکل دریاچه ارومیه در سال 1395، گفت: دانشگاه تبریز چهار سال پیش طی یک مطالعه تحقیقاتی به مختل شدن میزان شوری آب در شمال و جنوب دریاچه ارومیه اشاره نموده بود.

مدیر پروژه مهندسین مشاور طرح نواندیش با بیان اینکه در سال 1396 نیز انجمن هیدرولیک ایران طی بیانه ای برای تنظیم گردش آب و میزان شوری دریاچه ارومیه چندین سناریو تعریف کرد، گفت: ایجاد یک پل یک کیلومتری یا 2 دریچه 500 متری برای گردش آب از جنوب به شمال دریاچه ارومیه از جمله مهمترین این سناریوها بود.

مختاری حساسیت های زیست محیطی را دلیلی گفت که ستاد احیای دریاچه ارومیه و وزارت راه و شهرسازی را برآن داشت تا نسبت به تعادل در چرخش آب دریاچه ارومیه وارد عمل شوند.

احداث آبگذر دریاچه ارومیه بدون اتلاف وقت انجام می گردد

وی با اعلام اینکه هم اینک مطالعات هیدرولوژی و زیست محیطی این طرح در حال اجراست، گفت: برای جلوگیری از اتلاف وقت در اجرای این طرح، همزمان مطالعات ژئوتکنیک پیشنیاز این طرح نیز در حال اجرا است.

مدیر پروژه مهندسین مشاور طرح نواندیش اضافه نمود: تا به لحظه مطالعات بر روی 2 آبگذر با فاصله پنج و 2.5 کیلومتری از میانگذر دریاچه ارومیه در حال اجرا است که طراحی آن نیز به زودی آغاز می گردد.

در گذشته به علت هزینۀ بالاتر احداث پل هوایی، نحوۀ ساخت پل در بیشتر جهت مبتنی بر خاکریزی و دو نیم سازی دریاچه ارومیه بوده که بدون ارزیابی دقیق زیست محیطی اجرا شده است.

دولت روحانی مصمم است تا سرانجام دولت کارنامه موفقی از احیای دریاچه ارومیه به مردم منطقه تقدیم کند و همیشه خاطره خوبی از خود برای مردم آذربایجان بر جای بگذارد.

کمترین میزان آب دریاچه ارومیه در سال 1393 یعنی یک سال قبل از آغاز کار عملی ستاد احیای دریاچه ارومیه با 500 میلیون مترمکعب آب به ثبت رسید که با نگاه بلند دولت تدبیر و امید هم اکنون میزان آب این دریاچه به بیش از چهار میلیارد مترمکعب رسیده که نزدیک به هشت برابر افزایش داشته است.

با وجود این افزایش نسبی تراز، نمودار تغییرات 30 ساله دریاچه ارومیه بر پایه داده های ماهواره ای نشان می دهد که این دریاچه هنوز با روزهای خوب خود فاصله زیادی دارد و افزایش بارش ها و استفاده بهینه از منابع آبی بر اساس سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه می تواند ضمن ادامه فرایند افزایش تراز آب این دریاچه، به احیای کامل آن بینجامد.

قبل از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه تراز این حوزه آبی بسته سالانه به طور متوسط 40 سانتی متر کاهش می یافت اما در سایه اقدامات دولت تدبیر و امید، فرایند خشک شدن آن متوقف شد.

هرچند تراز یک هزار و 274 متر به عنوان ارتفاع اکولوژیک دریاچه ارومیه اعلام شده ولی این دریاچه در تراز یک هزار و 272 متر هم شرایط مطلوب خواهد داشت و بیش از 95 درصد کانون های ریزگرد آن برطرف خواهد شد.

دریاچه ارومیه در قالب طرح های ستاد احیا قرار است ظرف مدت 10 سال /از 1394/ به تراز اکولوژیک خود برسد که حدود یک ونیم تا 2 سال از برنامه عقب است؛ این دریاچه از اواسط دهه 1380 آغاز به خشک شدن کرد و بنا بر آمار بین المللی تا سال 2015 میلادی حدود 80 درصد از مساحت آن خشک شد.